ÇOCUĞUM OKULA BAŞLIYOR

Okula​ ​başlama​ ​hem​ ​aile​ ​için​ ​hem​ ​de​ ​çocuk​ ​için​ ​önemli​ ​adımlardan​ ​biridir​ ​.​ ​Çocuğa​ ​yeni​ ​öğrenme fırsat​ ​ve​ ​olanakları​ ​hazırlayan​ ​okul​ ​çevresi,​ ​onun​ ​gelecekteki​ ​özgüveni​ ​ve​ ​yaşama​ ​tutunabileceği becerileri​ ​sağlaması​ ​ve​ ​ruh​ ​sağlığı​ ​açısından​ ​büyük​ ​önem​ ​taşımaktadır.​ ​Okula​ ​ilk​ ​kez​ ​başlayan​ ​çocuk için​ ​okul,​ ​belirsizliklerin​ ​olduğu,​ ​bilinmeyen,​ ​ürkütücü​ ​bir​ ​yer​ ​olarak​ ​görülebilir. Anaokulu​ ​tecrübesi edinen​ ​çocukların​ ​ilkokula​ ​uyumu​ ​daha​ ​kolaydır.​ ​Çocukların​ ​büyük​ ​bir​ ​kısmı​ ​okula​ ​uyum​ ​sağlarken,​ ​bir kısmı​ ​da​ ​uyum​ ​sağlamada​ ​zorlanırlar.​ ​Okula​ ​uyum​ ​sağlamada​ ​zorlanan​ ​çocuklarda​ ​yaygın​ ​olarak görülen​ ​temel​ ​problem​ ​okul​ ​korkusudur.​ ​Okul​ ​korkusu;​ ​okula​ ​uyum​ ​sağlamada​ ​zorluk​ ​çeken çocuklarda​ ​korku,​ ​aşırı​ ​öfke,​ ​açık​ ​tıbbi​ ​​ ​bir​ ​neden​ ​olmaksızın​ ​kendini​ ​iyi​ ​hissetmemeyle​ ​ilgili şikâyetlerle​ ​ortaya​ ​çıkan,​ ​anne-​ ​babanın​ ​bilgisi​ ​dâhilinde​ ​evde​ ​kalma​ ​isteğidir. Bu​ ​çocukların​ ​zihninde bir​ ​takım​ ​olumsuz​ ​ve​ ​kaygılı​ ​düşünceler​ ​vardır.​ ​En​ ​çok​ ​korku​ ​yaratan​ ​düşünce​ ​çocuğun​ ​ailesinden​ ​ayrı kalacağı​ ​düşüncesidir.​ ​İlk​ ​defa​ ​anne​ ​ve​ ​babası​ ​olmadan​ ​sorumluluk​ ​almak​ ​durumundadır,​ ​evden​ ​uzak bir​ ​yerdedir​ ​ve​ ​kaybolma,​ ​okulda​ ​unutulma​ ​endişeleri​ ​taşıyabilir.​ ​Aile​ ​içinde​ ​ilgi​ ​odağı​ ​iken​ ​aniden farklı​ ​yaş​ ​gruplarındaki​ ​çocuklar​ ​ile​ ​kalmıştır.​ ​Farklı​ ​kuralları​ ​algılama​ ​ve​ ​uygulayamama​ ​korkusu başlar.​ ​Ve​ ​tabi​ ​ki​ ​başarısızlık,​ ​kıyaslanma​ ​ve​ ​uyum​ ​sağlayamam​ ​kaygıları​ ​çocuk​ ​farketmese​ ​de eklenebilir. Yapılan​ ​araştırmalarda​ ​çocukların​ ​kaygı​ ​düzeylerini​ ​en​ ​çok​ ​anne​ ​baba​ ​tutumlarının​ ​etkilediği görülmektedir.​ ​Çocuğun​ ​önemli​ ​özdeşim​ ​nesnelerinden​ ​birinin​ ​annesi​ ​olduğunu​ ​ve​ ​doğumdan itibaren​ ​annesi​ ​ile​ ​uzun​ ​süreli​ ​bir​ ​ilişki​ ​kurduğunu​ ​düşünecek​ ​olursak;​ ​annenin​ ​mizaç​ ​özelliklerinin çocuğun​ ​stres​ ​verici​ ​yaşam​ ​olayları​ ​ile​ ​başa​ ​çıkmasında​ ​ve​ ​anksiyete​ ​gelişiminde​ ​ne​ ​kadar​ ​etkin olduğu​ ​ortaya​ ​çıkmaktadır.​ ​bu​ ​noktada​ ​en​ ​kritik​ ​dönem​ ​0-3​ ​yaş​ ​arası​ ​anne-bebek​ ​ilişkisidir.​ ​buradaki güvenli​ ​ve​ ​destekleyici​ ​tutum​ ​çok​ ​daha​ ​sağlıklı​ ​ve​ ​kaygısız​ ​bebekler​ ​ortaya​ ​çıkarmaktadır.​ ​yine​ ​erken çocuklukta​ ​anne​ ​veya​ ​babadan​ ​kısa​ ​süreli​ ​ayrılıklar​ ​bile​ ​kaygı​ ​bozukluğu​ ​yaratabilir,​ ​aslında “separasyon-ayrılık​ ​kaygısı”​ ​denen​ ​bu​ ​durum​ ​okul​ ​korkusunun​ ​temelidir.​ ​yani​ ​tayin,​ ​hastalık​ ​vb. nedeniyle​ ​iki-üç​ ​günden​ ​uzun​ ​ayrı​ ​kalan​ ​ebveyn​ ​ile​ ​yaşanan​ ​tablodur.​ ​çocuk​ ​huzursuz​ ​olur,​ ​gece ağlamaları​ ​başlar,​ ​kalan​ ​ebeveynden​ ​ayrılamaz,​ ​geri​ ​gelen​ ​ebeveynden​ ​uzak​ ​durur,​ ​hırçınlaşır​ ​vb. Okulun​ ​ilk​ ​günlerinde​ ​ailelerin​ ​çocuklarına​ ​nasıl​ ​yaklaşmaları​ ​gerektiğine​ ​geçmeden​ ​önce​ ​okula hazırlık​ ​için​ ​önemli​ ​adımlardan​ ​biri​ ​olan​ ​fiziksel​ ​ve​ ​ruhsal​ ​gelişimin​ ​değerlendirilmesi​ ​konusundan bahsetmek​ ​gerekir.​ ​Fizik​ ​muayenede​ ​büyüme​ ​ve​ ​gelişmenin​ ​değerlendirilmesi,​ ​okul​ ​kaygısı​ ​ve​ ​okul başarısını​ ​hatta​ ​çocuğun​ ​öz​ ​güvenini​ ​önemli​ ​ölçüde​ ​etkileyen​ ​vitamin​ ​ve​ ​demir​ ​eksikliklerinin saptanıp​ ​yerine​ ​konması,​ ​göz​ ​ve​ ​diş​ ​muayenelerinin​ ​yapılması​ ​gerekmektedir.​ ​Görme​ ​işitmedeki sorunlar​ ​öğrenme​ ​güçlüğü,​ ​derslere​ ​ilgisizlik,​ ​isteksizlik,​ ​konsantrasyon​ ​bozukluğu​ ​şeklinde​ ​kendini belli​ ​edebilir,​ ​sosyal​ ​uyumunu​ ​zedeler.​ ​Okula​ ​başlayacak​ ​çocuk​ ​yaşına​ ​uygun​ ​ruhsal​ ​gelişim​ ​açısından değerlendirilmeli,​ ​gerekli​ ​durumlarda​ ​profesyonel​ ​desteğe​ ​başvurulmalıdır.​ ​bunun​ ​için​ ​kullanılan “okul​ ​olgunluğu”​ ​testleri​ ​mevcuttur.​ ​​ ​Çocuklarda​ ​Psikolojik​ ​Değerlendirme​ ​Çocukların​ ​yeteneklerini, davranışlarını​ ​ve​ ​bireysel​ ​özelliklerini​ ​değerlendirme​ ​sürecidir.​ ​Bu​ ​süreç​ ​içinde; Çocuğun​ ​yakından​ ​tanınması,​ ​güçlü,​ ​güçsüz​ ​yönlerini​ ​tanıyarak;​ ​çocuk​ ​ve​ ​aileye​ ​yardımcı​ ​olabilecek özelliklerin​ ​saptanması,​ ​sorunların​ ​olası​ ​nedenlerinin​ ​bulunabilmesi,​ ​değerlendirilen​ ​çocuk​ ​ve​ ​ailenin belki​ ​de​ ​farkında​ ​olmadıkları​ ​bir​ ​çok​ ​konunun​ ​ortaya​ ​çıkması​ ​yönünden​ ​oldukça​ ​önemlidir. Bu​ ​amaçlarla​ ​kullanılan​ ​testler; Gelişimsel
Zihinsel
Duygusal
Sosyal​ ​ve​ ​kişiliğe​ ​ait​ ​yapısal​ ​özelliklerin​ ​saptanmasını​ ​sağlar. Böylece​ ​değerlendirilen​ ​çocuk​ ​ve​ ​ailenin​ ​düşünce​ ​biçimi,​ ​istek​ ​ve​ ​güdüleri,​ ​savunma,​ ​başa​ ​çıkma yöntemleri,​ ​algı​ ​ve​ ​yüklemeleri,​ ​çocuğun​ ​engellemelere​ ​dayanıklılığı,​ ​uyum​ ​çabalarına​ ​ilişkin​ ​birçok ipucu​ ​elde​ ​edilebilir.​ ​Elde​ ​edilen​ ​bu​ ​ipuçları​ ​ile​ ​birlikte​ ​çocuğun​ ​güçlü​ ​yanları​ ​değerlendirilerek​ ​aileye rehberlik​ ​edilmesi​ ​ve​ ​sorunların​ ​çözülmesi​ ​sağlanır.

Kaygılı​ ​çocuğa​ ​nasıl​ ​davranmalı,​ ​nasıl​ ​yardım​ ​etmeli? Tabii​ ​ki​ ​bizler,​ ​yetişkin​ ​bireyler​ ​olarak​ ​yargılama​ ​ve​ ​kıyaslama​ ​yeteneğine​ ​sahibiz;​ ​mantık​ ​ve​ ​akıl yürütme​ ​yetilerimiz​ ​ile​ ​kaygılarımızın​ ​üstesinden​ ​gelebiliyoruz​ ​çoğu​ ​zaman.​ ​Kafamızda​ ​sebep-sonuç ilişkisi​ ​oluşturabiliyor,​ ​tecrübelerimizi​ ​ve​ ​istatistikleri​ ​yorumlayıp​ ​olasılıkları​ ​hesaplayabiliyor​ ​ve kaygılarımızı​ ​dizginleyebiliyoruz.​ ​Çocuklar​ ​içinse​ ​kaygıyla​ ​baş​ ​etmek​ ​biraz​ ​daha​ ​zorlayıcı… Tecrübelerinden​ ​sonuç​ ​çıkaracak​ ​kadar​ ​yaşam​ ​tecrübeleri​ ​yok,​ ​yargılama​ ​yetenekleri​ ​sınırlı​ ​ve​ ​akıl yürütme​ ​yetileri​ ​henüz​ ​yerleşmemiş.​ ​Sebep-sonuç​ ​ilişkisi​ ​oluşturmada,​ ​büyük​ ​resmi​ ​görmede​ ​bizim kadar​ ​yetenekli​ ​değiller​ ​ve​ ​bu​ ​yüzden​ ​de​ ​kaygı​ ​duygusu​ ​hayatlarını​ ​bize​ ​göre​ ​çok​ ​daha​ ​çabuk​ ​etkisi altına​ ​alabiliyor. Amacınız​ ​kaygı​ ​duygusunu​ ​ortadan​ ​kaldırmak​ ​değil;​ ​çocuğunuza​ ​bu​ ​duyguyu​ ​yönetmesinde​ ​yardımcı olmak.​ ​Çünkü​ ​kaygı​ ​doğal​ ​bir​ ​süreç,​ ​çocuğunuzun​ ​kaygıyla​ ​baş​ ​etmesini​ ​sağlayacak​ ​becerileri edinmesi​ ​yetişkinlik​ ​döneminde​ ​yaşam​ ​olaylarına​ ​karşı​ ​tutumunu​ ​direk​ ​etkileyecek,​ ​kaygı​ ​ve​ ​stres yaratan​ ​durumlarla​ ​mücadele​ ​etme​ ​becerisi​ ​kazandıracaktır. Sırf​ ​çocuğunuzu​ ​kaygılandırdığı​ ​gerekçesiyle​ ​olayları​ ​görmezden​ ​gelmeyin,​ ​Kaygı​ ​yaratan​ ​unsurları çocuğun​ ​dünyasından​ ​uzak​ ​tutmaya​ ​çalışmak,​ ​görmesine​ ​ve​ ​yaşamasına​ ​engel​ ​olmak​ ​onun​ ​kısa süreliğine​ ​kendini​ ​iyi​ ​hissetmesini​ ​sağlasa​ ​da,​ ​uzun​ ​vadede​ ​kaygıyı​ ​besleyecek​ ​ve​ ​kaygı​ ​düzeyini arttıracaktır. Bu​ ​nedenle​ ​çocuğunuz​ ​okuldan​ ​eve​ ​gelmek​ ​için​ ​yada​ ​okula​ ​gitmemek​ ​için​ ​ağladığında anne​ ​ve​ ​baba​ ​olarak​ ​tutarlı​ ​olup,​ ​çocuğun​ ​kaygısının​ ​altında​ ​yatan​ ​nedenleri​ ​anlamaya​ ​çalışarak​ ​bu nedenler​ ​üzerine​ ​çalışın.​ ​Örneğin​ ​okulda​ ​kaybolacağı​ ​düşüncesi​ ​olan​ ​çocuğa​ ​okulu​ ​gezdirin,​ ​evin yolunu​ ​öğretin​ ​,başına​ ​bir​ ​şey​ ​geldiğinde​ ​kimlerden​ ​nasıl​ ​yardım​ ​alması​ ​gerektiğini​ ​öğretin.​ ​Bu​ ​durum çocuğunuzun​ ​kaygısını​ ​giderdiği​ ​gibi​ ​öz​ ​güvenini​ ​de​ ​arttıracaktır. Gün​ ​sonunda​ ​okulda​ ​yaşadıklarıyla​ ​ilgili​ ​konuşmak​ ​da​ ​oldukça​ ​faydalıdır.​ ​Bu​ ​konuşmada​ ​çocuğun duyguları​ ​ve​ ​düşüncelerini​ ​paylaşmasına​ ​yardımcı​ ​olmak,​ ​beklentilerini​ ​ve​ ​isteklerini​ ​konuşmak önemlidir.​ ​Ancak​ ​gerçekçi​ ​olmayan​ ​istekler​ ​ve​ ​özellikle​ ​okula​ ​gitmemek​ ​için​ ​bahaneler​ ​dile​ ​getiriyorsa, bunları​ ​öncelikle​ ​normal​ ​karşılayıp​ ​anlayış​ ​göstermek,​ ​sonrasında​ ​ise​ ​okulda​ ​zorlukların​ ​ve olumsuzlukların​ ​da​ ​olabileceğini​ ​konuşmak​ ​ve​ ​devam​ ​etmesi​ ​gerektiği​ ​mesajını​ ​vermek​ ​gerekir.

Çocuk​ ​söyleneni​ ​değil,​ ​gördüğünü​ ​yapar.​ ​Kaygılı​ ​çocuğa​ ​yardım​ ​edebileceğiniz​ ​pek​ ​çok​ ​yöntem varken,​ ​belki​ ​de​ ​yapabileceğiniz​ ​en​ ​doğru​ ​şey​ ​ona​ ​rol​ ​model​ ​olmaktır.​ ​Ebeveyninin​ ​kaygıyla​ ​baş edemediğini​ ​ve​ ​sürekli​ ​bundan​ ​şikayet​ ​ettiğine​ ​şahit​ ​olan​ ​bir​ ​çocuk,​ ​ebeveynin​ ​kaygıya​ ​olan yaklaşımını​ ​örnek​ ​alacaktır. Çocuğun​ ​okulla​ ​ilgili​ ​sorunlarının​ ​bir​ ​aydan​ ​uzun​ ​sürmesi​ ​durumunda, başta​ ​rehber​ ​öğretmen​ ​ve​ ​sınıf​ ​öğretmeninin​ ​gözlem​ ​ve​ ​yorumlarını​ ​da​ ​alarak,​ ​​ ​daha​ ​ileri​ ​bir​ ​uzman yardımı​ ​almak​ ​faydalı​ ​olabilir.Aile hekiminiz size en yakın olandır.